Kolaylaştırıcı Kimdir ve Görevleri Nelerdir? | P4C Pedagoji

Kolaylaştırıcı

P4C’de (Çocuklar için Felsefe) kolaylaştırıcı, çocukların ve gençlerin felsefe yapmalarında rehberlik eden kişidir. Kolaylaştırıcı, geleneksel eğitim modelindeki öğreticiden aksi bir tutum sergiler. Öncelikle tarafsız ve yargısız olmalıdır. Çocukların kendi düşünce labirentinde yollarını bulmasına yardım eder. Açık uçlu sorularla, çocukları eleştirel ve yaratıcı düşünmeye teşvik eder. Bir garson edasıyla, buna literatürde “Garson Yaklaşımı” denir: Kolaylaştırıcı oradadır ancak kendini gizler. Şahsi fikirlerini beyan etmez. Çatışma yaratır ama kişisel bir müdahale etmez. Diğer bir yandan, kolaylaştırıcı “Sokratik İroni” yöntemini kullanır. Bu ise, soruya soruyla karşılık vererek, kişiyi eleştirel düşünmeye sevk eden bir yöntemdir.

Kolaylaştırıcı Görevleri | P4C

Kolaylaştırıcının bir P4C atölyesindeki temel görevi, çocukları eleştirel düşünmeye teşvik etmektir. Kolaylaştırıcının görevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Güvenli ve Destekleyici Bir Ortam Sağlamak
• Felsefi Düşünmeyi Başlatacak Doğru Uyaran Seçimleri
• Açık Uçlu Sorular Sorma
• Tartışmayı Yönetme
• Sorgulamaya Teşvik
• Yaratıcı ve Eleştirel Düşünme
• Farklı Perspektiflerden Değerlendirmeye Teşvik

Bir P4C atölyesinde, kolaylaştırıcının dikkat etmesi gereken bazı unsurlar vardır. Öğrencilerin söylediklerini hatırlamak oldukça önemlidir. Böylelikle kolaylaştırıcı, diğer fikirlerle bağlantı kurarak, öğrencileri hem diyalog içerisinde tutar hem de diyalogu takip etme ihtiyacı ve bundan da önemlisi, öğrencinin dinlendiğini ve önemsendiğini hissettirir. Diyalogun tıkanma ihtimaline karşı, kolaylaştırıcı, alternatif soru ve etkinlikler üretebilmelidir. Kendi fikirlerini katmadan, ortaya atılan fikirlere açıklık getirme konusunda öğrencileri teşvik eder. Atölyede olan tüm öğrencileri diyaloğun içine almak istenir. Bunun içinse kolaylaştırıcı, öğrencilerin, ilgisini çekmek zorundadır. Tek tek öğrencileri diyaloğun içine alan kolaylaştırıcı, ilgi çekici bir tartışma ortamının zeminini hazırlayabilirse öğrenciler arasında empatik ve anlayış çerçevesinde bir diyalog kurulur. Bu da öğrencilerin düşünsel bir iş birliği yapabilmelerini sağlar. İş birliği içinde olan öğrenciler, ister istemli, ister istemsiz birbirlerinin fikirlerini geliştirmeye, anlayışla dinleyebilmeye, empati kurabilmeye yardımcı olur.

Kolaylaştırıcının özellikle dikkat etmesi gereken bazı unsurlar vardır. Öncelikle doğru ya da yanlış tutumu olmamalıdır. P4C dersinin amacı, asla bir felsefi argüman öğretmek değildir. Kesin bir cevap ortaya konmamalıdır. Amaç, eleştirel düşünmektir. Ve bu tutumun, önü kesilmemelidir. Öğrenciler için sorun çözülmemelidir. Kendilerinin çözmelerine teşvik edilmelidir. Sessizlik anları doldurulmak için doldurulmaya çalışılmamalıdır. Öğrencilerin, düşünmeleri ve kendi düşünsel dünyalarında vakit geçirmeleri için onlara izin verilmelidir.

Eleştirel düşünme, sorgulayıcı, aktif bir düşünme sürecidir. P4C’de eleştirel düşünme, çocukların, kendi düşüncelerini sorgulama, akıl yürütme, farklı bakış açılarını değerlendirme, empati ve anlayış, yaratıcı düşünme ve problem çözme, iş birliği içinde olma becerilerini kazandırır.

Felsefe oturumu yürüten bir kolaylaştırıcı, diyalogları yürütürken çantasında bazı stratejiler bulundurur. Bunlar:

1. Yankılamak: Öğrencinin sözüyle fikri tekrar etmek
2. Kavram Haritası Çıkarmak
3. Ayrımları Açık Hale Getirmek
4. Döngüden Çıkarmak: Totolojilerle Soruları Daha Açık Sormak
5. Örnek Bulmalarına Yardım Etmek
6. Hayali Muhalif Yaratmak
7. Sabitlemek
8. Açmak
9. Koşullamak
10. Ayıklamak